Bouwbaarheid houten verkeersbruggen

Datum: 11 oktober 2021 | Auteur: Andries van Eckeveld | Categorie: Bouwprojecten, Innovita

Het toepassen van hout biedt een positieve bijdrage aan de reductie van CO2 en past daarmee in de groene ambitie van Rijkswaterstaat in de GWW-sector. Wanneer bovendien een deel van het areaal standaard in hout wordt uitgevoerd, worden kunstwerken in de GWW opslagplaatsen van koolstof. Dat geldt zeker ook voor (verkeers)bruggen.
Om de mogelijkheden van hout in verkeersbruggen in kaart te brengen, heeft Innovita in opdracht van Rijkswaterstaat een verkenning uitgevoerd naar de toepassing van houten verkeersbruggen in Europa. Er is gekozen voor een ’twee sporen’ benadering: een internet-search naar houten verkeersbruggen en interviews met Nederlandse bruggenbouwers.

Verkeersbruggen in Europa

Via een internetstudie blijken in Europa (en daarbuiten) frequent houten verkeersbruggen te worden gebruikt. In het rapport worden zo’n 40 bruggen gepresenteerd met enkele kerngegevens. Vooral in ‘houtlanden’ zoals Noorwegen, Zweden, Duitsland en Zwitserland wordt hout structureel toegepast. Opvallend is dat vrijwel overal gebruik gemaakt wordt van gelamineerd naaldhout. Om de levensduur van de draagconstructie te vergroten wordt deze veelal gedeeltelijk of volledig beschermd. Dat kan door de constructie onder het wegdek te plaatsen en/of door het gebruik van afdekkers van hout of zink.

In Nederland komen houten verkeersbruggen in beperkte mate voor. Afgezien van talloze verkeersbruggen met een kleine overspanning, zijn er enkele grotere verkeersbruggen in Groningen en Friesland bekend. Vaker wordt er in Nederland gekozen voor houten wandel/fietsbruggen, die aanzienlijke lengtes kunnen hebben tot zelfs honderden meters. Daarbij wordt naast gelamineerd naaldhout ook gekozen voor gelamineerd Accoya en tropisch hardhout.

Azobé fietsbrug te Blauwestad. Foto: Innovita.

Interviews

Uit de interviews met bruggenbouwers blijkt dat de bruggenbouwers houten verkeersbruggen in Nederland wel haalbaar achten. De opschaling van nu gangbare houten bruggen naar grotere verkeersbruggen is in feite geen principiële verandering. De constructie moet in staat zijn zwaardere belastingen en hogere verkeersintensiteiten te kunnen opvangen. De maatvoering van massief tropisch hout kan daar wellicht beperkend zijn. Voor een goede levensduur in het Nederlandse klimaat is een goede detaillering/materialisering essentieel. De voorbeelden van een beschermde brugconstructie kunnen daarbij inspireren. Wat betreft de ontwerplevensduur zijn de bruggenbouwers unaniem: het is weinig realistisch om te ontwerpen op 80 of 100 jaar, aangezien veel bruggen die leeftijd niet halen. Dat komt bijvoorbeeld omdat bruggen na verloop van jaren veelal niet meer voldoen aan het toegenomen gebruik, de verandering in de bebouwing, of de nieuwe infrastructuur.
In het kader van de aanbesteding geven de bouwers aan dat het aanbesteden van een brugontwerp, eventueel in bouwteam verband, essentieel is. In een standaard design&construct aanbesteding is de inspanning om een houten ontwerp aan te bieden een te grote en risicovolle investering. De bereidheid om aan een ontwerp in hout mee te doen is door diverse bouwers nadrukkelijk uitgesproken.

Extra aandacht voor het bouwen van houten verkeersbruggen in Nederland lijkt dus zinvol. Alle personen en bedrijven die hier aan meegewerkt hebben, worden bedankt voor hun waardevolle inbreng. De positieve deelname aan de verstrekking van informatie en gegevens laat daarbij iets zien van het gedeelde belang voor vergroening in de GWW-sector.